SYNCHRONIZACJA 2012
Czas: 29.06-30.09.2012,00
Miejsce: Dzielnica
Ursus w Warszawie, Ośrodek Kultury ARSUS, ul. Traktorzystów 14
Open Air to propozycja wystawy obiektów odzyskanych z terenu poprzemysłowego rumowiska. Usytuowana na długości 900 metrów wzdłuż ulicy Traktorzystów, przebiegającej na granicy terenu dawnych Zakładów Mechanicznych „Ursus” i linii kolejowej. Rytm powtarzalnych obiektów jest widoczny z dworca i z okien przejeżdżających pociągów, a także z poziomu ulicy.
„Co będzie przyszłością centrum Ursusa —osiedle mieszkaniowe czy nowe przedsiębiorstwa? W jaki sposób plany przekształceń miasta, wywołujące kontrowersje, będą miały wpływ na ich życie? Podczas gdy plan Nowego Miasta Ursus jest przedmiotem ożywionej dyskusji, starsze części dzielnicy czekają na aktywizację. Ursus ma zapomnieć i odłożyć do historii swoje tradycje przemysłowe? Czy etos pracy i produkcji musi ustąpić niezdefiniowanej w tym momencie tożsamości? Czy uda się znaleźć odpowiednią równowagę pomiędzy starym i nowym? Czy istniejące jeszcze pozostałości budynków fabrycznych oraz pustka po już zburzonych halach mogą również być zachowane i stanowić historyczne tło, rodzaj nowoczesnej ruiny?”
Pozostawiając te trudne kwestie w zawieszeniu, projekt stawia na wykorzystanie ważnej przestrzennie linii ulicy Traktorzystów do stworzenia wystawy obiektów odzyskanych z terenu poprzemysłowego rumowiska, służącej pogłębionej refleksji estetycznej. Poprzez podniesienie fragmentów, resztek obiektów, pochodzących z terenu zakładów ma ożywić refleksję nad dziedzictwem i historii najnowszą. Projekt nie daje gotowych odpowiedzi, tworzy jednak przestrzenny impuls, prowokujący do ponownego rozważania kwestii związanych z tożsamością lokalną.
Wouter de Raeve + zespół (Pierric de Coster, Thomas J. Martin,
Luna Catteeuw). Prace architekta krajobrazu Woutera De Raeve’a wywodzą się
z zaangażowania w działania kolektywne i projekty społeczne. Współpracując z
artystą Waltem Van Beekiem jako duo Woutwalt, swoje pole zainteresowań
zdefiniował jako rozciągające się pomiędzy designem, projektami społecznymi i kulturalnymi,
które zrealizował w Belgii, a indywidualnymi działaniami artystycznymi.
W ostatnim czasie akcent w obszarach zainteresowań Woutera de Raeve’a przesuwa
się stopniowo z designu na projekty miejskie i dotyczące przestrzeni
publicznych. Od 2011 r. De Raeve prowadzi zajęcia z przedmiotu przestrzeń
publiczna na Uniwersytecie Erazma w Brukseli, na wydziale Architektury
Krajobrazu. www.woutwalt.be
Projekt
ma na celu przypomnienie koncertu Orkiestry Filharmonii Warszawskiej w klubie
fabrycznym Zakładów Mechanicznych Ursus, uwiecznionego przez wielkiego
polskiego reżysera Andrzeja Munka (1921-1961) w dokumencie z 1952 r. pt.
„Bajka”.W założeniu składa się z instalacji dźwiękowej w przejściu podziemnym
pod wiaduktem na skrzyżowaniu ulicy Cierlickiej i torów kolejowych (miejsce
zyskuje szczególną wagę wobec przestrzennego podzielenia dzielnicy torami) oraz
projekcji oryginalnego dokumentu i nowego materiału dźwiękowego w Ośrodku
Kultury Arsus.
Obecnie,
po latach przemian politycznych i społecznych, Ursus ma szansę stać się ważnym
miejscem na mapie Warszawy. Łatwy dostęp do centrum miasta i atrakcyjność
dzielnicy decyduje o szeroko zakrojonych planach inwestycyjnych. W 60. rocznicę
realizacji filmu rejestrującego koncert Orkiestry Filharmonii Warszawskiej w
klubie fabrycznym Zakładów Mechanicznych Ursus proponowane jest jego
upamiętnienie poprzez instalację i towarzyszącą jej projekcję dokumentu
Andrzeja Munka. Sama część dźwiękowa ma być kompozycją soundscape (środowiskiem
dźwiękowym). Złożą się nań fragmenty Bajki (zarówno oryginalnego poematu
symfonicznego, jak i ścieżki dźwiękowej dokumentu Munka) oraz nagrań
terenowych, specyficznych dla każdej części dzielnicy Ursus. Najważniejsze dla
projektu jest kultywowanie pamięci zbiorowej — lokalnego historycznego
kontekstu. Jest to okazja, by mieszkańcy Ursusa wzięli udział w lokalnym
wydarzeniu, które przywrócone pamięci, może wzmocnić tożsamość młodej dzielnicy
Warszawy.
Magdalena Prus – architekta, autorka koncepcji
projektu i instalacji. www.celesteprize.com/member/idu:55855/
Współautorzy:
Krzysztof Topolski aka Arszyn – artysta
dźwiękowy, autor utworu powstałego na bazie materiału historycznego oraz
materiału dźwiękowego instalacji. www.arszyn.com
Kasia Prus – filmowiec, prowadząca dokumentację
akcji.
Celem
projektu jest zwiększenie atrakcyjności Ursusa zarówno dla mieszkańców, jak i
osób odwiedzających, poprzez wykorzystanie internetowej platformy Geocaching
skupiającej blisko 5 milionów użytkowników z całego świata. Propozycja
zakłada stworzenie alternatywnych scenariuszy gry miejskiej, polegających na
odnajdywaniu ukrytych treści i przekazów – miejskich ‘skarbów’ – lokalizowanych
za pomocą urządzeń mobilnych w przestrzeni miejskiej Ursusa. Treść i ważne
punkty zostaną przygotowane we współpracy z mieszkańcami dzielnicy – podstawę
będą stanowić ich osobiste historie oraz wspomnienia uzyskane w wywiadach z
mieszkańcami. Umieszczone w przestrzeni ślady i treści staną się osnową
scenariuszy gier miejskich. Koordynaty pojemników zostaną umieszczone w bazie
danych dostępnej w serwisie www.geocaching.com oraz wskazane na opracowanej
specjalnie dla projektu darmowej mapie dzielnicy, dystrybuowanej w miejscach
ważnych dla jej mieszkańców oraz w Internecie. W chwili obecnej na terenie
Ursusa znajduje się tylko jeden pojemnik geocache. Po zrealizowaniu projektu
liczba pojemników znacznie się zwiększy – dzielnica Ursus dołączy do miejsc o
największej ich koncentracji nie tylko w Warszawie, ale i w całej Polsce.
Jürgen Lehmeier - architekt, projektant, autor
badań interdyscyplinarnych. Studiował architekturę oraz projektowanie wnętrz na
Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze. Współzałożyciel studia projektowego
Eyland 07 (razem z René Risslandem). Mieszka i pracuje w
Norymberdze. eyland7: www.eyland.de www.stadtakustik.de
Magdalena Czarnecka - antropolożka, animatorka
kultury. Członiki-założycielka stowarzyszenia SKORO działającego na terenie
dzielnicy Ursus w Warszawie. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Marta Gawinek-Dagargulia - germanistka oraz
europeistka. Członiki-założycielka stowarzyszenia SKORO działającego na terenie
dzielnicy Ursus w Warszawie. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Projekt Platforma:Ursus to poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o tożsamość
Ursusa. Wielkoformatowe nośniki, nawiązujące do znanych tablic z chronologią
produkcji ZM „Ursus” zostaną umieszczone w miejscu gdzie się oryginalnie
znajdowały (wzdłuż ul. Traktorzystów) lub w wiatach na stacji Warszawa Ursus.
„Gdzie
bije serce dzielnicy? Jaką chcieliby ją widzieć sami mieszkańcy i w jaki sposób
prezentować ją na zewnątrz? Jak to jest być z Ursusa? Czy mieszkańcy czują się
związani z tym miejscem? Wychodzimy z założenia, że charakter miejsca jest
definiowany nie tylko przez położenie, architekturę, infrastrukturę, ale też
przez mieszkańców. Aby dowiedzieć się, jaki jest współczesny Ursus,
przeprowadzimy rozmowy z mieszkańcami. Wybierzemy 10 osób, kompletując naszych
rozmówców tak, aby różnili się od siebie wiekiem, wykształceniem, sposobem
życia – dzięki temu możemy otrzymać pełniejszy obraz Ursusa widzianego z
różnych perspektyw.
Poprosimy
rozmówców, żeby pokazali nam miejsca w Ursusie, które są dla nich ciekawe,
ważne, znaczące dla tej okolicy. Chcemy ich sfotografować w tych miejscach, a
fotografie i najważniejsze twierdzenia odnoszące się do Ursusa pokazać w formie
wielkoformatowych plakatów na stacji Warszawa Ursus. Stacja w Ursusie została
przez nas wybrana przede wszystkim ze względu na swoje położenie pomiędzy
częścią mieszkalną a częścią przemysłową dzielnicy – leży dokładnie na granicy,
jest więc idealnym miejscem na rozpoczęcie rozmowy o tym, jaka jest dziś
tożsamość Ursusa”.
Platforma:Ursus
to działanie tymczasowe, nie pozostawi po sobie stałych śladów w postaci urządzeń lub infrastruktury – pozostawi natomiast w głowach odbiorców
nowy lub odświeżony obraz Ursusa.
Agnieszka Sikorska-Kwasieborska i Michał Kwasieborski - projektują
wspólnie od ponad trzech lat. Tworzą markę cooperativa studio (wcześniej
Kwasieborski design). Zajmują się zawodowo wzornictwem przemysłowym, grafiką
użytkową i reklamą, projektują meble i wnętrza. Jednocześnie realizują własne
autorskie i studyjne projekty, skupiające się najczęściej na projektowaniu
partycypacyjnym, relacjach z odbiorcami i otoczeniem społecznym oraz formach
interaktywnych, pozwalających użytkownikowi na dowolne kształtowanie przedmiotów. www.cooperativastudio.com
Projekt proponuje usypanie wzgórza na terenie dawnych Zakładów Mechanicznych
Ursus, znajdującym się w ścisłym centrum dzielnicy, na granicy istniejących i
planowanych terenów mieszkaniowych. Na szczycie wzgórza ustawiony zostanie
napis URSUS. Łatwo zauważalne czerwone litery stworzą zapadający w pamięć znak
w przestrzeni. Miejsce to ma znaczenie nie tylko pod względem przestrzennym,
ale i społecznym. Obszar znajduje się w ścisłym sąsiedztwie stacji kolejowej i
jest bardzo dobrze widoczny z pociągów, stanowi więc wizytówkę całej dzielnicy.
Teren ten jest obecnie silnie zdegradowany, nie ma żadnej sprecyzowanej
funkcji, okazjonalnie wykorzystywany jest jako parking samochodowy i miejsce
nieformalnych spotkań.
Głównym
założeniem projektu jest stworzenie unikalnej przestrzeni publicznej, która
mogłaby się stać charakterystycznym elementem w krajobrazie miasta, a
jednocześnie wizytówką dzielnicy. Projekt pokazuje potencjał nowych przestrzeni
publicznych tkwiący w tym miejscu. Zielone wzgórze jest tym rodzajem
wielofunkcyjnej przestrzeni publicznej, który każdy z nas zna z dzieciństwa.
Projektowane wzniesienie jest tak uformowane, by tworzyć naturalny zielony plac
– dolinę – miejsce, gdzie może odbywać się wiele ważnych dla dzielnicy
wydarzeń. W nowej przestrzeni publicznej ludzie będą mogli się integrować o
każdej porze roku. Górka da okazję do zabawy, uprawiania sportów albo po prostu
spotykania się i spędzania ze sobą czasu.
Paweł Dadok, Michał Rogowski - architekci,
absolwenci Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Laureaci i uczestnicy wielu
konkursów krajowych i międzynarodowych. Uczestnicy, a także organizatorzy
wystaw i warsztatów. Zainteresowani projektowaniem poprawiającym jakość życia w
miastach.
Celem projektu jest zwrócenie uwagi na problem dzikich przejść” przez torowiska
dzielące dzielnicę Ursus. Dzielnica Ursus objęta jest Miniprogramem
Rewitalizacji (będącym załącznikiem do Lokalnego Programu Rewitalizacji Warszawy).
W programie rewitalizacji Ursusa jednym z najważniejszych celów jest
modernizacja istniejących terenów zieleni i stworzenie nowych tak, by zaspokoić
potrzeby wypoczynkowe mieszkańców dzielnicy. Podkreślono też cel, jakim jest
wzmożenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Ursusa.
Według
piramidy Maslowa poczucie bezpieczeństwa jest potrzebą człowieka, która
towarzyszy mu na każdym kroku rozwoju. Mając na względzie te zagadnienia, przy
opracowaniu propozycji starałam się odnaleźć taki problem przestrzenny, którego
rozwiązanie stanowiłoby zwiększenie poczucia bezpieczeństwa oraz miało
pozytywny wpływ na możliwość wypoczynku mieszkańców dzielnicy.
Istotą
propozycji jest spostrzeżenie, że centrum Ursusa podzielone jest liniami
kolejowymi, przy czym brak jest bezpiecznych przejść nad, pod lub przez tory
kolejowe. Na odcinku o długości 2,3 km znajdują się jedynie trzy bezpieczne
przejścia dla pieszych: dwa przejścia podziemne z obu stron przystanku PKP
Warszawa Ursus oraz jedna kładka naziemna na wysokości centrum handlowego
Factory. Mieszkańcy nie wykorzystują tych przejść, jeżeli nie znajdują się w
ich pobliżu. Naturalnym i częstym zjawiskiem jest przechodzenie przez
torowisko: dotyczy to zarówno ludzi starszych (szczególnie przy ogrodach
działkowych), dzieci, które przechodzą codziennie przynajmniej dwa razy przez
trakcje kolejowe (do i ze szkoły), jak i wszystkich możliwych grup społecznych.
Zidentyfikowano 10 „dzikich przejść” przez tory w Ursusie, być może jest ich
więcej, mniej widocznych, nie zdradzających obecności poprzez wydeptaną trawę
lub przecięte ogrodzenia torowisk.
Etapy
działania:
—krok pierwszy- wybór miejsc do budowy bezpiecznych przejść przez tory dla pieszych;
—krok drugi- budowa bezpiecznych przejść dla pieszych przez torowisko;
—krok trzeci- organizacja zieleńców przy przejściach dla pieszych, które miałyby być próbą integracji dwóch części dzielnicy Ursus.
—krok pierwszy- wybór miejsc do budowy bezpiecznych przejść przez tory dla pieszych;
—krok drugi- budowa bezpiecznych przejść dla pieszych przez torowisko;
—krok trzeci- organizacja zieleńców przy przejściach dla pieszych, które miałyby być próbą integracji dwóch części dzielnicy Ursus.
W ramach CULBURB proponowana jest opracowanie analityczne i projektowe. Budowa
przejść, jak i zieleńców, nie jest możliwa w ramach projektu, jednakże intencją
jest, aby problem „dzikich przejść” przez tory i fragmentacja dzielnicy
przestały być niezauważane.
Monika Domanowska - architektka krajobrazu,
doktorantka w Katedrze Architektury Krajobrazu (SGGW), głównie zainteresowana
metodologiami w odnowie zdegradowanych terenów zieleni miast. Stara się
podejmować działania zachęcające władze Warszawy do włączania jak największej
liczby terenów zieleni do procesu rewitalizacji. Jej zdaniem waga terenów
zieleni w procesach odnowy miasta jest kluczowa, a potencjał tych terenów —
cały czas niedostatecznie wykorzystanym. www.mdomanowska.carbonmade.com
Celem projektu jest podniesienie świadomości społecznej mieszkańców Ursusa,
wzmocnienie więzi sąsiedzkich oraz więzi ludzi z miejscem, w którym
żyją. Ważnymi elementami aktywacji przez ogrodnictwo są:
—wzbudzenie uczucia posiadania wpływu na lokalne środowisko;
—przekazanie radości, jaką daje ogrodnictwo, zachęta do uprawy własnych warzyw i kwiatów;
—zazielenienie dzielnicy, podniesienie estetyki przestrzeni publicznej.
—wzbudzenie uczucia posiadania wpływu na lokalne środowisko;
—przekazanie radości, jaką daje ogrodnictwo, zachęta do uprawy własnych warzyw i kwiatów;
—zazielenienie dzielnicy, podniesienie estetyki przestrzeni publicznej.
Dobrym
przykładem jest projekt Zielony Zakątek w Międzychodzie, adresowany głównie do
seniorów i przedszkolaków, który od kilku lat wpływa na podniesienie świadomości
ekologicznej mieszkańców, aktywizację lokalnej społeczności i poprawę jakości
najbliższego otoczenia. „Podczas spaceru przez obszary wskazane jako
miejsca interwencji w projekcie Culburb czuliśmy się nieswojo. Gdzie jest duch
miejsca? Wczesna wiosna, błoto, nijakość, chaos. Stara część Ursusa podupada.
Budowanie zamkniętych osiedli sprzyja zanikowi klimatu i charakteru
przestrzeni, izoluje ludzi za płotami. Przemykamy przez Ursus, przyglądamy się.
Jako mieszkanki Warszawy (Iga – Ursus, Marta – Ursynów), projektantki i
miłośniczki ogrodów, opracowałyśmy projekt Bloom*in. Inspiruje nas Tajemniczy
Ogród, idea naprawy zaburzonych relacji między ludźmi i miejscami oraz
przywracania do życia zaniedbanych przestrzeni przez wprowadzanie roślin,
tworzenie społecznych ogrodów, dobre praktyki z Polski i zagranicy. Od wielu
lat nie tylko na sobie obserwujemy terapeutyczne działanie pracy w ogrodzie i
radość, jaką przynosi. Jednocześnie próbujemy zarazić swoją pasją otoczenie i
tłumaczymy więcej niż tyle, że „sadzi się zielonym do góry”. Bombardowani
zielenią znajomi mają dosyć. A potem sadzą pomidory i cukinię. I kopią z
nami w Ursusie dołki pod kwiaty.”
Marta Ignaczak - absolwentka architektury krajobrazu warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Architektka krajobrazu, freelancerka.
Iga Kołodziej - absolwentka architektury
krajobrazu warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Członkini
Stowarzyszenia Odblokuj. Sekretarz Sekcji Drzew Miejskich Polskiego Towarzystwa
Dendrologicznego. Prowadzi pracownię projektową Mint&Lavender. Brała
udział w wielu warsztatach z pogranicza socjologii i planowania miasta. www.mintandlavender.pl
Projekt polega na stworzeniu symbolu Ursusa w przestrzeni publicznej. Do etosu tego miejsca należą przede wszystkim strajki z czerwca 1976 r. i do tego wydarzenia odnosi się projekt — wielkoformatowy neon/logo 1976 w kolorowej estetyce połowy lat 70. Neon może być zainstalowany na konstrukcji nośnej na jednym z budynków dawnych Zakładów Mechanicznych Ursus bądź w przestrzeni miejskiej jako obiekt wolnostojący. Projekt w efektowny sposób ma przypominać jedną z najważniejszych dat w historii tego miejsca, a jednocześnie jako rzeźba świetlna może stać się nową atrakcją artystyczną Ursusa.
Lata 70. w popkulturze pamiętane są przede wszystkim jako era disco, w rzeczywistości były to lata głębokiego PRL-u, które zapisały się wydarzeniami będącymi początkiem przemian w całym regionie. To między innymi protesty robotnicze z czerwca 1976 r. w Ursusie, Radomiu i Płocku, powstanie Komitetu Obrony Robotników, a potem w 1980 r. Związku „Solidarność”, doprowadziły do wyborów w czerwcu 1989 r. i przemian ustrojowych, które zmieniły krajobraz gospodarczy Polski. Wielkie zakłady przemysłowe, których pracownicy dali impuls do tych przemian — takie jak Stocznia Gdańska czy Zakłady Mechaniczne Ursus — nie przetrwały okresu transformacji.
Na zdjęciach z archiwum Instytutu Pamięci Narodowej wykonanych w Ursusie podczas wydarzeń z czerwca 1976 r. widać zapis tamtej dramatycznej chwili. Analizować je można nie tylko pod kątem wydarzeń politycznych czy społecznych, ale także charakterystycznych cech pop-kultury tamtego okresu manifestowanej ubiorem, fryzurami, gestykulacją.
Cókierek (Darek Błaszczyk) - artysta multimedialny, reżyser, scenarzysta, VJ. Z wykształcenia historyk sztuki (Uniwersytet Warszawski) oraz Absolwent Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Andrzeja Wajdy. Współtwórca grupy artystyczno-kreatywnej Fabryka Cókierków (1994-2002 wraz ze Zbyszkiem Olkiewiczem). Autor artystycznych projektów miejskich i multimedialnych. Autor filmów krótkometrażowych Od 2010 współpracuje jako reżyser w Teatrem Polskiego Radia: Laureat GRAND PRIX za najlepsze słuchowisko radiowe w konkursie Polskiego Radia w kategorii Nowe Słuchowiska za Pensjonat / Dom Wesołej Starości (Darek Błaszczyk i Piotr Mańk), w 2007 r. otrzymał w Cannes wyróżnienie w międzynarodowym programie dla scenarzystów filmowych SCRIPTEAST o nagrodę im. K. Kieślowskiego. Autor projekcji scenograficznych do spektakli teatralnych: Obróbka M. Crimp, reż. A. Urbański/TR Warszawa (2002) oraz Między nami dobrze jest D. Masłowska, reż. G. Jarzyna / TR Warszawa i Schaubuhne Berlin (2009), Traviata G. Verdi, reż. M. Treliński /Teatr Wielki (2010).
Projekt
zakłada wykonanie dowolnej liczby ram–paneli pomalowanych na intensywny kolor
pomarańczowy. Każdą ramę należałoby postawić w przestrzeni Ursusa i zakotwiczyć
w ziemi. Obszarem interwencji są miejsca wybrane przez mieszkańców we
wcześniejszym głosowaniu. Kontakt z mieszkańcami, poznanie ich
subiektywnego zdania i wsparcie się na nim jest bardzo ważne, ponieważ ambicją
autorek jest spojrzeć na Ursus oczami mieszkańców. Ramki mają szansę
przyciągnąć uwagę mieszkańców, są zachętę do uważniejszego spojrzenia na
znane widoki.
„Głównym
założeniem projektu jest zwrócenie uwagi na różnorodność Ursusa. Z kilku
powodów jest to dzielnica, którą trudno zintegrować we wspólnym działaniu. Jej
części bardzo różnią się od siebie. Starałyśmy się więc zadać pytania: Jak
wyglądają typowe peryferia miasta? Jak widzimy Ursus? Czy dobrze się w nim
czujemy? Na co zwracamy uwagę?
Czy
dzielnica jest dla mnie tylko widokiem z okna mieszkania, trasą do
pracy/szkoły? Czy może przez obraz Ursynowa postrzegam inne miejsca? Lubię to
miejsce? Czy ludzie, których tu spotykam, są do mnie podobni? Jak bardzo podobna/podobny
jestem do nich? Co jest dla mnie ważne? Jak chciałabym / chciałbym by wyglądało
miejsce, w którym żyję?
Odpowiedzi
odnajdowałyśmy wśród blokowiska, między halami fabrycznymi, w parkach, na
chodnikach, cmentarzu, przed warzywniakiem i szkołą. Żadne nadzwyczajne miejsca
– bez pałaców, monumentów, pomników. Zwyczajne życie, zwyczajna okolica. Nasza
perspektywa, nasz obraz świata. No właśnie – obraz, który oprawia się w ramkę i
wiesza w reprezentacyjnym miejscu. A gdyby tak powiesić go w codziennym życiu, pośród
ulic? Gdyby zamiast jelenia na rykowisku czy statku wśród sztormowych fal
pokazać inną scenę, widzianą przez nas samych, oprawić w ramy naszą codzienność
– i tę piękną, i tę brzydką?”
Magdalena Korzec, Katarzyna Bejda – studentki
architektury wnętrz (Magdalena Korzec) i geografii (Katarzyna Bejda).
Przyjaciółki i miłośniczki przestrzeni miejskiej oraz Ursusa. Wspólnie
pracowały nad projektem dla dzielnicy, w której wprawdzie nie mieszkają, ale
uważają za swoją.
Na
jednym z podwórek w centralnej części Ursusa (obok kościoła i w pobliżu Placu
Rynkowego) proponujemy stworzyć miniogród z centralnie usytuowaną ławką.
Działając w myśl zasady „sadzisz kwiaty — rośnie miejsce”, planowanie i urządzanie
przestrzeni miniogrodu powinno odbywać się z udziałem okolicznych mieszkańców.
Podczas warsztatów towarzyszących akcji chcemy pokazać, jak łatwo i zgodnie z
naturą można dokonać transferu całej społeczności z miejsca niczyjego w miejsce
nasze, czyjeś i zadbane.
Proces
oswajania przestrzeni poprzez ogród działa na zasadzie sprzężenia zwrotnego: z
jednej strony mieszkańcy aktywnie zmieniają swoje otoczenie, z drugiej – to zmieniające się miejsce ma wpływ na nowe zachowania jego
użytkowników. Ponadto sąsiedzi integrują się ze sobą, poznają, zacieśniają
sąsiedzkie więzi i wspólnie wypracowują świadomość i tożsamość miejsca.
Kwiatkibratki – społeczna inicjatywa oparta na
otwartości, współdziałaniu i współdzieleniu. Organizujemy wydarzenia i akcje,
dostarczamy produkty i usługi związane z sadzeniem i pielęgnacją miejskiej,
balkonowej, przydomowej, własnej, wspólnej i niczyjej zieleni. Chcemy pokazać,
że polskie miasta mogą być zielone od chodników po dachy.
Zespół Kwiatkibratki tworzą: Ula Kasińska (kulturoznawczyni), Jakub Kowalewski
(inżynier mechanik, od 2008 r. zajmuje się rozwiązaniami dla ogrodów, parków i
terenów zieleni miejskiej, projektuje rozwiązania dla branży medycznej,
przedsiębiorstw i fabryk), Grzegorz Młynarski (socjolog, projektant). www.kwiatkibratki.pl
Instalacja
Miejsca pracy składa się z lekkiej, stalowej konstrukcji i różnokolorowych
pokryć tworzących ją rusztowań. Napisy i oznaczenia mają być drukowane na
folii. System oświetlenia może być zasilany przez baterie słoneczne umieszczone
na górze struktury. Miejscem umieszczenia projektu i platformy jest przestrzeń
pomiędzy halami dawnych Zakładów Mechanicznych Ursus lub ich bezpośrednie
otoczenie.
Kreatywna
strategia pomiędzy rozbiórką, a budową nowego. Teren byłych Zakładów
Mechanicznych Ursus czeka na nowe zagospodarowanie wśród wspomnień o
przemysłowej przeszłości i nowych ambicji dla przyszłego rozwoju. Wizje i
zamierzenia komunikowane są mieszkańcom za pomocą dużej liczby informacji,
wiadomości i oznakowań, odnoszących się zarówno do symboli związanych z
przemysłem, jak i do zupełnie nowych wizji tego, co może się zdarzyć na tym
terenie. Spojrzenie w przeszłość i przyszłość składa się na nagromadzone
warstwy miejskiego krajobrazu.
„Dlatego
proponujemy tymczasową strukturę, która jest reakcją na zastaną sytuację
dzielnicy i opiera się na wykorzystaniu niestabilnego statusu placu budowy: od
rozbiórki starych budynków i hal po budowę nowego, w tym również nowej
strategii twórczej. Znajdując się na terenie przyszłej, jeszcze nieokreślonej
inwestycji. Miejsce pracy ma być platformą na której skupiają się działania
społeczno-kulturalne. Dosłowne i metaforyczne znacznie platformy ma znaleźć
odbicie w jej aktywności: miejscu dla działań kulturalnych, spektakli, spotkań,
debat czy imprez. Platforma niejako okupuje przestrzeń na nieokreślony czas, aż
do jej zagospodarowania ma stać się zachętą dla dialogu, wspólnotowych działań,
wspólnej pracy. Sposób użycia platformy może stać się obiektem publicznej
debaty, której rezultatem będzie zwrócenie uwagi społeczności lokalnej na były
teren zakładów, wymiana pomysłów i doświadczeń”.
Federica Vazzana (ur. 1981) i Domenico Paparelli (ur. 1976) - pracują
i mieszkają w Rzymie. Razem tworzą Studio Lunìk. Zajmują się designem,
badaniami architektonicznymi, w szczególności interesując się nieformalnym
użyciem przestrzeni, spontanicznymi działaniami i ich społecznym i przestrzennym
odbiorem. Współtworzą B.AR [BlogArchitettura] – niezależny serwis internetowy
prezentujący wyniki samodzielnych, małych projektów wydawniczych oraz
eksperymentów projektowych. Współpracowali z biurami architektonicznymi we
Włoszech i w Holandii. DP ARCH / www.dparch.it B.AR
[BlogArchitettura]/ www.blogarchitettura.dparch.it
Projekt polega na stworzeniu instalacji stanowiącej interface pomiędzy przestrzeniami
prywatnymi mieszkańców jednego z budynków wielomieszkaniowych w Ursusie a
przestrzenią publiczną. Nie chodzi jednak o prostą transmisję dzwięku lub
obrazu, ale możliwość wysłuchania prywatnego przekazu mieszkańców i
skierowanego do domeny publicznej.
„W
realizacji projektu Kable dużą rolę odegrają zaproszeni mieszkańcy wybranego
bloku w dzielnicy Ursus. Zostaną oni poproszeni przez artystkę o wypowiedzenie
się na temat mieszkania w dzielnicy. Nagrane spostrzeżenia, uwagi, propozycje
ulepszenia jakości życia w okolicy, w obrębie ich bloku itp., zostaną
zmontowane i przedstawione w formie dźwiękowej instalacji. Nagrań będzie można
wysłuchać przez słuchawki, do których będą przymocowane kilkunasto-,
kilkudziesięciometrowe kable poprowadzone z okien mieszkańców. Kable ze
słuchawkami będą rozciągnięte przed budynkiem w różnych kierunkach i
odległościach. Instalacja ma charakter platformy umożliwiającej głośną i
szczerą wypowiedź mieszkańcom Ursusa”.
Ważnym
elementem procesu inicjowanego przez projekt jest zaproszenie władz dzielnicy,
które są istotnymi odbiorcami tego działania.
Paulina Braun - absolwentka Szkoły Aktorskiej i
Telewizyjnej SPOT w Krakowie. Zajmuje się projektami artystycznymi i
społecznymi, filmem i wideo, produkcją wydarzeń artystycznych. Laureatka
nagród-wyróżnień (m.in. Grand Prix w konkursie Wykluczone organizowanym przez
Stowarzyszenie Edukacji i Postępu STEP we współpracy z Mazowieckim Centrum
Sztuki Współczesnej „Elektrownia” za projekt Foksal 13, 15).
Celem
projektu jest działanie w przestrzeni publicznej polegające na wysprzątaniu
dworca Warszawa Ursus. Zajęcie zwykle przypisane imigrantom czy obywatelom
innych krajów, nielegalnie przebywających na terenie Polski, tym razem wykonane
zostanie przez artystkę i dziesięciu wolontariuszy. To prosty gest w kierunku
obywateli Ursusa — rzeczywista praca jako wsparcie dla społeczeństwa. Prosty
akt, który może spowodować, że podróż kolejką będzie przyjemniejsza.
Stacja,
ogniwo łączące Ursus z centrum miasta, przestrzeń publiczna uznawana za brzydką
i zdegradowaną przez czas i ludzi ulegnie pozytywnej przemianie.
Interwencja może nie być długoterminowa, ale dzięki niej przez kilka
tygodni, nawet miesięcy, dworzec stanie się czystszy i ładniejszy. Performance,
który zostawi po sobie społeczną i fizyczną wymowę. Równolegle do akcji
Sprzątanie, Spółka Dworzec Polski, zarządca dworców kolejowych, zaplanowała
prace konserwacyjne i remontowe budynku stacji Warszawa Ursus. Wyniki obu akcji
mają szansę przynieść znaczną poprawę estetyki przestrzeni stacji stanowiącej
jeden z ważniejszych punktów w Ursusie.
„Podczas
jednego dnia, przez zwyczajowe 8 godzin, dziesięciu wolontariuszy i
artystka będą sprzątać i robić drobne poprawki / remonty stacji, zaczynając od
głównego budynku, a kończąc na platformach. Mycie okien, zdrapywanie naklejek,
czyszczenie podłóg, grabienie, sprzątanie śmieci. Każdy uczestnik dostanie
odzież roboczą: spodnie, rękawiczki i maski. Całość zostanie udokumentowana.
W
związku z tym, że stacja w większości pokryta jest graffiti, zostanie wynajęta
specjalna firma usuwająca tego typu zanieczyszczenia. Malowidła są bardzo
ciężko zmywalne, dlatego muszą wykonać to profesjonaliści. Firma używa
detergentów ekologicznych i będzie pracować równolegle z wolontariuszami”.
Maryna Tomaszewska - artystka wizualna. W 2011 r.
obroniła doktorat na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie obecnie
wykłada. Założycielka oraz redaktor naczelna czasopisma artystycznego „TO!
Periodyk Najgorszy”, gazety o dość absurdalnym charakterze, publikującej m.in. projekty
artystów, krótkie opowiadania, serie fotograficzne, reportaże oraz teksty
kuratorskie. Każde wydanie (nakład 500 do 2000 egzemplarzy) ma inny temat i
formę. Autorka projektów: Art Vending Machine, Fundacja Witryna /Villa
Tokyo; Polish Phrasebook with Art in the Background, Centrum Sztuki
Współczesnej Zamek Ujazdowski, Golden Thread Gallery, Belfast; Kapsuła czasu,
Galeria Witryna, Warszawa. Stypendystka MKiDN, (2010) oraz programu Młoda
Polska (2012). TO! Periodyk Najgorszy / www.najgorszy.com
Minimalistyczny
monument-pomnik, miejsce kontemplacji, ma formę pokrytego trawą okrągłego
podniesienia – platformy o średnicy 13 metrów. Plan miejsca jest nawiązaniem do
rozety kompasu, tu możemy zadać sobie pytanie: gdzie zacząć zmiany, aby
zapewnić ciągłość i równowagę? Obiekt tworzą także cztery domki-schronienia,
które wyznaczają strony świata (NW, NE, SW, SE). Plan pomnika i jego projekt
został zainspirowany kształtem i systemem montażowym koła ciągnika Ursus,
dlatego miejsce to może być odbierane także jako hołd dla okresu, w którym
Ursus tworzył swój wizerunek związany z przemysłem. Stanowić może także
pamiątkę i gest pozwalający zachować pamięć podczas poszukiwania nowych wizji i
tożsamości. Najlepszą lokalizacją do realizacji byłby skraj parku lub
przestrzeni otwartej położonej w centrum, z której blisko jest do nowych
osiedli.
Forma
proponowanego obiektu może być postrzegana jako miejsce rytualne lub
odniesienie do dawnych osad (miejsce spotkań, okrąg ogniska). Jednak ani jego
interpretacja, ani sposób użycia nie są zdefiniowane, wręcz przeciwnie — obiekt
pozostaje otwarty na wiele innych możliwych znaczeń i różnorakie wykorzystanie.
„Pomnik
został pomyślany jako okazja do spotkania przy ognisku, przestrzeń pozwalająca
nie tylko spotkać innych mieszkańców, zaplanować wspólną aktywność, ale także
jako miejsce, gdzie ludzie mogą wejść w dialog ze sobą. Należy zatem traktować
go jako materialny punkt wyjścia procesu zmian j społecznych i przestrzennych
Ursusa”.
Janek Rous - student Akademii Sztuk Pięknych
w Pradze w katedrze form monumentalnych. Jego prace dotyczą najczęściej różnych
form percepcji historii, tworzenia nowych mitów i interpretacji. Swoje prace
dedykuje konkretnym miejscom, które pozwalają na zderzenie lokalnych ram z
globalnymi problemami. www.kvok.info