COŚ, KTÓRE NADCHODZI / WYSTAWA


SYNCHRONIZACJA 2011

 WYSTAWA COŚ, KTÓRE NADCHODZI. ARCHITEKTURA XXI WIEKU 

Czas: 22.11.2011-31.01.2012
Miejsce: Warszawa, Biblioteka Narodowa, al. Niepodległości 213

Żeby wiedzieć, czym będzie architektura przyszłości, musimy najpierw dowiedzieć się, czym ma być społeczeństwo przyszłości. To dlatego fundamentalnym założeniem cyklu wydarzeń Architektura XXI wieku jest umieszczenie przyszłości architektury w szerszym planie społecznym.
Interesują nas nie tyle budynki, postawy architektów czy nowe możliwości technologiczne, ile wszystko to, co ma wpływ na architekturę społeczeństw: sposoby (samo)organizacji obywateli, związki architektury z ekonomią, społeczne konsekwencje budynków i spekulacje na temat możliwych scenariuszy przyszłości.
W mijającym roku powstawały spontaniczne ruchy społeczne, takie jak Ruch Oburzonych w Europie czy Ruch „99 procent” w wielu miastach USA. Obecny światowy kryzys finansowy zaczął się od bańki spekulacyjnej na rynkach nieruchomości w Stanach Zjednoczonych. Dotkliwie uderza w zwykłych obywateli, oszczędzając tych, którzy przez stosowanie ryzykownych narzędzi ekonomicznych stoją za jego wywołaniem. Wszystkie media relacjonowały wydarzenia, które rozgrywały się w namiotowych miasteczkach pojawiających się w centrach światowych stolic. Ta architektura tymczasowa stała się symbolem ruchów obywatelskich i prób określenia na nowo zasad, na jakich moglibyśmy budować strukturę społeczeństw w XXI wieku.
Budynek Biblioteki Narodowej jest właściwie gotową instalacją, w której odnajdujemy tropy prowadzące zarówno w wiek XX, jak i w przyszłość. Wzniesiony jeszcze w ubiegłym stuleciu, zaprojektowany z myślą o pełnieniu nie tylko funkcji, ale i misji, okazale prezentuje się wśród parkowej zieleni Pola Mokotowskiego. Autor budynku, architekt Stanisław Fijałkowski, zaprojektował w nim kilka wewnętrznych mikroogrodów, przestrzeni dających wytchnienie pochylonym nad lekturą czytelnikom, rozświetlających wnętrza dopływem naturalnego światła. Ta pusta, niezabudowana przestrzeń dziś, kiedy deweloperzy wznoszący budynki starają się „wycisnąć” z działki każdy milimetr kwadratowy, wydaje się oznaką nieuzasadnionego ekonomicznie zbytku, nielogicznego luksusu. Jednocześnie to właśnie ta „pusta” przestrzeń oddaje istotę momentu, w którym prezentujemy wystawę, bo przecież:
Wraz z niezadowoleniem z systemu otworzyła się pewna próżnia. Oznacza ona przestrzeń otwartą na myślenie, nową wolność. Nie zapełniajmy tej próżni zbyt szybko, bo jedynym sposobem na zapełnienie jej jest albo głupie utopijne myślenie, albo podejście pragmatyczne. Nie jest ono jednak rozwiązaniem. System został dotknięty przez kryzys. Musimy się zastanowić. Sytuacja jest otwarta (Slavoj Žižek, Nowy Jork, 26 października 2011).
Pustka/próżnia to słowa klucze dla opisania dzisiejszej sytuacji, przeczuwania/projektowania przyszłości. Także w Warszawie, gdzie status wielu przestrzeni jest niejasny, gdzie na oddanie spadkobiercom przedwojennych właścicieli czeka kilkaset budynków, których lokatorzy obawiają się o swoją przyszłość.
Co stanie się z terenami na Żeraniu po zlikwidowanej w tym roku Fabryce Samochodów Osobowych? Co powstanie na 220 hektarach terenów pofabrycznych w Ursusie? O tym, co będzie architekturą XXI w wieku, przekonamy się już niebawem. Tymczasem patrzymy na puste skwery, połacie dzikich zarośli, zielone oazy w coraz bardziej gęstniejącej od budynków Warszawie.
Ekonomiści, filozofowie, publicyści przyznają, że jesteśmy w punkcie, kiedy wiadomo już, że dotychczasowe zasady funkcjonowania społeczeństw nie działają, jednak nadal nie wiadomo, co miałoby je zastąpić. Wyłania się puste pole, przestrzeń, którą coś musi wypełnić. Energia poszukiwań krąży dziś w świecie. I właśnie tę cechę XXI wieku chcieliśmy uchwycić na wystawie. Dlatego też główną jej część prezentujemy w Bibliotece Narodowej, odpowiedzialnej za gromadzenie wiedzy, tak przydatnej w momencie poszukiwań inspiracji lub przestrogi.
WYDARZENIA DODATKOWE / ARCHITEKTURA WIEDZY
OPROWADZANIA KURATORSKIE:
26.11, 3.12, 10.12, 17.12, godz. 11.00
BUDYNEK BIBLIOTEKI NARODOWEJ. WYCIECZKI: 28.11, 5.12, 8.12, 15.12, godz. 11.00
małe grupy, ilość miejsc ograniczona, prosimy o zapisy: bec@architekturaXXI.info
Partner wystawy: Biblioteka Narodowa / www.bn.org.pl